املا داراي فوايد زيادي است كه از آن جمله است :
1 – دانش آموز شكل درست كلمات و جملات را مي آموزد .
2 – مهارت گوش كردن را كسب مي كند .
3- هماهنگي بين چشم ، گوش ، مغز، دست و … را افزايش مي دهد .
4 – تلفّظ درست كلمات و جملات را مي آموزد .
5- مهارت تبديل گفتار به نوشتار را كسب مي كند .
6 – دقّت و حافظه را تقويت مي كند .
7 - موجب درك بيشتر شنيده ها مي شود .
8 – از طريق به كار گيري خط تحريري هنر خوشنويسي را مي آموزيم .
9 – موجب كسب مهارت در پاكيزه نويسي و صفحه آرايي مي شود .
10- خواندن و قرائت متن تقويت مي شود .
براي رسيدن به اهداف املاي فارسي و آموزش كارآمد و اثر بخش آن نياز داريم كه به اصول و مباني درس املا پاي بند باشيم كه به پاره اي از اين اصول و مباني اشاره مي شود :
1 – در آموزش آن از رسم الخط نوين و حاكم بر نظام آموزشي و كتاب هاي درسي كشور تبعيت كنيم .
2- در خواندن املا توجه كنيم كه واحد سخن جمله است نه كلمه پس بهتراست جمله را يك جا بخوانيم نه آن كه كلمه به كلمه و منقطع .
3 – در خواندن املا فرآيند هاي واجي سخن را كه در گفتار وجود دارد، تغيير ندهيم و بر اساس آن ها بخوانيم تا دانش آموز با زبان گفتار به صورت طبيعي آن آشنا شود . ( از آوردن فرآيند هاي غير اجباري بپرهيزيم .)
فرآيند هاي واجي مهم : افزايش ( سياست ، دانايان و … ) كاهش ( دستگيره ، قندشكن ، … ) ابدال( انبار ،اجتماع ، … ) ادغام ( بدتر ، ياد داشت ، … )
4 – در هنگام خواندن املا از قدم زدن و حركت هايي كه با عث اختلال و پژواك در صدا و نرسيدن آن به دانش آموز مي گردد ، بپرهيزيم و در مكاني مناسب قرار گيريم تا دانس آموز بتواند حركت لب هاي مارا ببيند .
5 – خط مناسب براي نوشتن املا خط تحريري است پس به دانش آموز بياموزيم كه به اين خط بنويسد نه به خط شكسته .
6 – هر جمله يا تركيب را فقط دو بار بخوانيم نه بيشتر تا در تقويت دقّت مؤثر باشد
7 – در خواندن و تلفّظ از لهجه هاو گويش هاي محلّي و صورت عاميانه ي واژه ها و تركيب ها و جمله ها بپرهيزيم و حتما از زبان و لهجه ي معيار استفاده كنيم .
زبان معيار زبان نظام آموزشي كشور و تحصيل كرده ها و رسانه ها و صدا و سيما و زباني كه به غير فارسي زبان ها آموزش مي دهيم ، مي باشد .
8 – با تغيير در خواندن ، شكل نوشتاري كلمات را به دانش آموزان يادآور نشويم ؛ مثلا ، سر هم نويسي يا جدانويسي و تلفظ عربي براي واج هايي كه در حروف فارسي چند شكل نوشتاري دارند . تغيير در خواندن بسياري از اهداف املا را با مشكل روبه رو مي كند و آموزش املا ناكارآمد مي شود .
9 – از آوردن املاي يك كلمه اي براي تعديل در متن املا بپرهيزيم .
10- براي تعديل و ايجاد تناسب در متن املا جهت ارزشيابي و براي كلماتي كه اهميت املايي دارند و در متن املا منظور نشده اند مي توانيم از گروه كلمه استفاده كنيم و حداكثر بيست مورد به متن املا بيفزاييم .
گروه كلمه تركيبي است كه جمله نيست و بين كلمات آن به نحوي رابطه ي معنايي وجود دارد :
ترادف ( حيات و زندگي ) تضاد( حيات و ممات ) تضمن ( شهر وكشور ) موصوف و صفت ( حيات زود گذر )
مضاف و مضاف اليه ( حياط منزل ) تناسب ( گل و باغ )
11- تعداد واژه هاي مهم و داراي اهميت املايي در يك متن املايي بيش از بيست واژه نباشد .
12 – معلم سرعت خواندن املا و دفعات خواندن آن را تابع سرعت نوشتن دانش آموزان قرار دهد . اين كار را مي تواند با توجه به يك يا چند دانش آموز انجام دهد .
13 – استفاده از دانش آموزان براي تصحيح املا مي تواند در آموزش املا و كمك به معلم در كلاس هاي شلوغ مفيد باشد . البته اين كار بايد با نظارت كامل معلم انجام شود .
14 – علائم نگارشي در خواندن املا به طور كامل رعايت شود و معلم سعي كند با نظارت بر كاربرد نشانه ها در متن املا آن ها را عملي به دانش آموز بياموزد .
15 – معلم بايد در خواندن املا علاوه برشكل درست واحد هاي زنجيري گفتار ( واج ، تكواژ ، واژه ، گروه ، جمله و جمله ي مستقل ) واحدهاي زبر زنجيري يا عوامل فرا زباني را به صورت صحيح و كامل به كار ببرد .
واحد هاي زبر زنجيري : آهنگ ، تكيه ، مكث ، شدت و …..
برخي از ويژگي هاي مهم رسم الخط به كار گرفته شده در املاي فارسي :
1 – رعايت موازين دستور زبان فارسي .
2 – رعايت استقلال كلمه .
3- همخواني نوشتار با گفتار .
4- پيروي واژگان بيگانه از خط فارسي .
5 – آساني در خواندن و نوشتن .
6 – گزينش بهترين شكل نوشتاري .
7 – انعطاف پذيري .
8 – چشم نوازي و زيبايي خط .
منابع و مراجع مهم در درس املا ؛
1 – در آمدي بر چگونگي شيوه ي خط فارسي ، مير شمس الدين اديب سلطاني ، انتشارات امير كبير .
2 - در باره ي زبان فارسي ( املا ، انشا و ترجمه ) ، مهدي درخشان ، انتشارات دانشگاه تهران .
3 - دستور خط فارسي ، سليم نيساري ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي .
4 – راهنماي خط و املاي فارسي ، حسين داوودي ، دفتر برنامه ريزي و تأليف كتب درسي .
5 – شيوه ي آموزش املاي فارسي و نگارش ، احمد احمدي بيرجندي ، انتشارات مدرسه .
6- شيوه ي آموزش املاي فارسي و نگارش ،سازمان پژوهش و برنامه ريزي آموزشي .
7 – شيوه نامه ، مركز نشر دانشكاهي .
8- غلط ننويسيم ، ابوالحسن نجفي ، مركز نشر دانشگاهي .
9 - فرهنگ املاي فارسي ، محمد جواد شريعت ، انتشارات اساطير .
10 – فرهنگ املايي ، جعفر شعار ، انتشارات امير كبير .
پدرام و برکام باشید .
برگرفته از سایت پایگاه بوشهر
نظرات شما عزیزان: